ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានទំនាក់ទំនងក្នុងប្រទេសនិងក្រៅប្រទេសតាមផ្លូវដី ផ្លូវទឹក ផ្លូវដែក និង ផ្លូវអាកាស។ ផ្លូវគមនាគមន៍ដែលសំខាន់ជាងគេគឺផ្លូវគោក (ផ្លូវថ្នល់) សំខាន់ទាំងសកម្មភាព និងប្រវែង។
១ ប្រព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ ៖ យោងតាមស្ថិតិមុនឆ្នាំ ១៩៧០ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មានបណ្តាញផ្លូវគោកសំខាន់ៗដូចខាងក្រោម៖
- ផ្លូវជាតិលេខ១: ចេញពីភ្នំពេញ ទៅបាវិតកាត់តាម អ្នកលឿង និង ខេត្តស្វាយរៀង មានប្រវែង ១៦៧ គ.ម ។
- ផ្លូវជាតិលេខ២: ចេញពីភ្នំពេញ ទៅ ភ្នំដិកាត់តាម ក្រុងតាខ្មៅ និង ខេត្តតាកែវ មានប្រវែង ១៣៧ គ.ម ។
- ផ្លូវជាតិលេខ៣: ចេញពីភ្នំពេញទៅ ក្រុងព្រះសីហនុ កាត់តាម ខេត្តកំពត មានប្រវែង ២៦០ គ.ម ។
- ផ្លូវជាតិលេខ៤: ចេញពីភ្នំពេញទៅក្រុងព្រះសីហនុកាត់តាមខេត្តកំពង់ស្ពឺមានប្រវែង ២៣២ គ.ម ។
- ផ្លូវជាតិលេខ៥: ចេញពីភ្នំពេញទៅអូជ្រៅកាត់តាមខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ខេត្តពោធិ៏សាត់ ខេត្តបាត់ដំបង និង ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ មានប្រវែង ៤០៨ គ.ម ។
- ផ្លូវជាតិលេខ៦: ចេញពីព្រែកក្តាមទៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យកាត់តាមខេត្តកំពង់ធំ និង ខេត្តសៀមរាបមានប្រវែង ៣៨៦ គ.ម ។
- ផ្លូវជាតិលេខ៧: ចេញពីស្គុន ទៅ ខេត្តស្ទឹងត្រែង កាត់តាមស្នួលមានប្រវែង ៥៤៣ គ.ម ។
២ ប្រព័ន្ធផ្លូវដែក ៖ មុនឆ្នាំ ១៩៧០ ការដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវដែកមានឈ្មោះថា រាជាយស្ម័យយានកម្ពុជា ។ ប្រវែងផ្លូវដែកមានប្រវេងសរុប ៦៤៩ គ.ម និង ទទឹង ១ ម៉ែត្រ និង មានស្ពានគ្រប់ប្រភេទ ប្រវែង ៩៩០ គ.ម។ ប្រព័ន្ធផ្លូវដែកមាន៖
-
- ភ្នំពេញ - ប៉ោយប៉ែតប្រវែង ៣៨៦ គ.ម កសាង ឆ្នាំ ១៩២៧។
- ភ្នំពេញ - ក្រុងព្រះសីហនុ ប្រវែង ២៦៤ គ.ម កសាងនៅឆ្នាំ ១៩៥៨។
៤ ប្រព័ន្ធផ្លូវទឹក ៖ ដោយស្ថានភាពភូមិសាស្រ្តមានរាងបាតខ្ទះ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សំបូរទៅដោយផ្លូវទឹកណាស់។ គេបែងចែកផ្លូវទឹកនេះជាបីប្រព័ន្ធគឺ
- ប្រព័ន្ធទន្លេមេគង្គ ៖ប្រព័ន្ធទន្លេមេគង្គរួមមានទន្លេមេគង្គលើនិងទន្លេមេគង្គក្រោម (ពីល្បាក់ខោនដល់ក្អមសំណរ)និងទន្លេបាសាក់មានប្រវែង១០០គ.មនិងដៃទន្លេទាំងអស់ របស់ទន្លេមេគង្គ។
ទន្លេមេគង្គមានប្រភពនៅខ្ពង់រាបទីបេលើរយះកំពស់៥០០០ម៉ែត្រ មានប្រវែងសរុប
៤២០០ គ.ម មានអាងទន្លេ ៨០០ ០០០គ.ម២ ហូរកាត់ប្រទេសឡាវ ភូមា ថៃ
កម្ពុជា និង វៀតណាម។ ទន្លេមេគង្គកម្ពុជាមានប្រវែង ៥០០គ.ម ចាប់ពី ល្បាក់ខោន
(ព្រំប្រទល់ឡាវ កម្ពុជា) ដល់ព្រំដែនវៀតណាមកាត់តាមខេត្តស្ទឹងត្រែងខេត្តក្រចេះ ខេត្តកំពង់ចាមខេត្តកណ្តាលនិងខេត្តព្រៃវែង។
- របបទឹក ៖ របបទឹកទាក់ទាញនឹងអាកាសធាតុមូសុង។ រដូវទឹកឡើងចាប់ពីខែមិថុនា ទៅ ខែតុលា។ ធារទឹករដូវវស្សា ៣៤ ០០០ ម៣ ហើយក្នុងមួយវិនាទីស្មើ ២០ ដង នៃធារទឹក នៅរដូវទឹកប្រាំង។ នៅរដូវទឹកស្រកចាប់ពីខែវិច្ឆិកាទៅខែឧសភា ស្របទៅនឹងតំបន់ ឈប់រលាយ និងមូសុងវស្សាឈប់បក់។
- ដៃទន្លេមេគង្គ ៖ដៃខាងស្តាំគឺ ទន្លេពៅស្ថិតនៅខាងស្តាំដៃតាមព្រំដែនឡាវ។ ដៃទន្លេមេគង្គខាងធ្វេងមាន ទន្លេសាន ទន្លេសេកុង ទន្លេស្រែពក ព្រែកគ្រៀង ព្រែកកាំពី ព្រែកឆ្លូង និង ទន្លេតូច (១០០គ.ម)។
- ប្រព័ន្ធទន្លេសាប ៖ ប្រព័ន្ធទន្លេសាបរួមមាន ទន្លេសាប និង បឹងទន្លេសាប។
ទន្លេសាប គិតចាប់ពីភ្នំពេញទៅកំពង់ឆ្នាំងមានប្រវែង ១០០ គ.មនិងបឹងទន្លេសាបមានបណ្តោយ ១៥០ គ.ម ទទឹង ៣២ គ.ម
ហើយចែកចេញជាបីផ្នែកគឺ:បឹងធំ(មានបណ្តោយ ៧៥គ.ម ទទឹង ៣២គ.ម) បឹងតូច(មានបណ្តោយ
៣៥គ.ម ទទឹង ២៨គ.ម) និងវាលភក់(ចាប់ពីឆ្នុកទ្រូទៅ កំពង់ឆ្នាំង
ផ្នែកនេះសំបូរកូនកោះណាស់) ។
- របបទឹក ៖ នៅរដូវវទឹកឡើងចាប់ពីខែមិថុនាទៅ តុលាទឹក ហូរចូលបឹងទន្លេសាបតាមទិសភ្នំពេញទៅកំពង់ឆ្នាំង ។ កំពស់ទឹកជ្រៅបំផុត គឺ១៤ម៉ែត្រចំនែកផ្ទៃទឹករីកដល់ ១០ ០០០គ.ម២។ នៅរដូវទឹកសំរកចាប់ពីខែវិច្ឆិកាទៅ ខែឧសភាជំរៅទឹកបឹងទន្លេសាប ជាអប្បបរមាពី ០,៨ ទៅ ២ម៉ែត្រទឹកហូរចេញពី បឹងទន្លេសាប តាមទិសកំពង់ឆ្នាំង-ភ្នំពេញ។ ទឹកមានផ្ទៃក្រលា ៣០០០គ២។ បាតុភូតចំលែកនេះគឺហូរចេញហូរចូលបណ្តាលមកពីទឹកជំនន់នៃទន្លេមេគង្គ មាននីវូខ្ពស់ជាងទឹកទន្លេសាបម្យ៉ាងទៀតទឹកបឹងទន្លេសាបមាន រយះកំពស់ទាបជាងដងទន្លេមេគង្គ។
- ដៃសំខាន់ៗនៃបឹងទន្លេសាប ៖ នៅផ្នែកត្រើយខាងកើតមានស្ទឹងត្រែងស្ទឹងសៀមរាប ស្ទឹងជីក្រែងស្ទឹងស្ទោងស្ទឹងសែន។ នៅផ្នែកត្រើយខាងលិចមានស្ទឹងសិរីសោភ័ណ្ឌ ស្ទឹងមង្គលបុរីស្ទឹងសង្កែស្ទឹងមោង (ដូនទ្រី) ស្ទឹងស្វាយដូនកែវស្ទឹងពោធិ៍សាត់ និងស្ទឹងបរិបូរ។
- ដៃសំខាន់ៗនៃទន្លេសាប ៖ នៅត្រើយខាងកើតមានស្ទឹងខ្យាស្ទឹងជីនិត ស្ទឹងតាំងក្រសាំង និងស្ទឹងស្លាប។ នៅត្រើយខាងលិចមានស្ទឹងជ្រៃបាក់ ស្ទឹងគ្រៀវ(ឧត្តុង្គ)។
- ប្រព័ន្ធនៅតាមឈូងសមុទ្រ ៖ ផ្លូវទឹកនៅតាមសមុទ្រច្រើនជាផ្លូវទឹកខ្លីៗដែលហូរពីភ្នំក្រវ៉ាញ ចាក់ទៅក្នុងឈូងសមុទ្រដែលមានរបបទឹកដូចទឹកជ្រោះគឺហូរយ៉ាងខ្លាំងនិង បង្កើតឲមានទឹកជំនន់ក្នុងរយះពេលខ្លីនៅ រដូវវស្សា។ របបទឹកមានទំនាក់ទំនង ទៅនឹងរបបខ្យល់មូសុង ។ ដោយហេតុនេះមានស្ទឹងខ្លះរីងស្ងួតនៅរដូវប្រាំង។ ផ្លូវទឹកសំខាន់ៗនៅតំបន់ឆ្នេរ រួមមានស្ទឹងមេទឹកស្ទឹងជាយអារែកព្រែកតាគីព្រែកជីផាត ព្រែកកំពង់តាសោមស្ទឹងកំពតនិងស្ទឹងទូកមាស។
No comments:
Post a Comment